ÇOCUĞUM OKULA HAZIR MI?
Bir çocuğun öğrenmeye, okulda ve bahçede yalnız oynamaya,
anne- babası olmadan sosyalleşmeye, kendi başına öz bakımını sağlamaya,
kısacası okula başlamaya hazır olabilmesi için 5 ayrı alanda yeterli bir
gelişim göstermesi gerekir.
1. Fiziksel yeterlilik ve
motor gelişimi: Genel
sağlık durumu, büyümesi veya herhangi bir engeli olup olmadığı, motor
becerilerinin yani yürüme, koşma gibi büyük kasların kullanılmasını gerektiren
becerilerin gelişimi ve kalem, makas tutma gibi küçük kasların kullanılmasını
gerektiren becerilerin gelişim düzeyi.
2. Sosyal ve
duygusal gelişimi: Sosyal
ortamlardaki davranışları, sırasını bekleyebilmesi, paylaşabilmesi, işbirliği
yapabilmesi, duygularını ifade edebilmesi.
3. Öğrenmeye yaklaşabilmesi: Meraklı olup olmadığı, motivasyonu, ilgisi, isteği.
4. Dil gelişimi: Dinleme ve konuşma becerisi, kelime
dağarcığı, iletişim kurabilmesi.
5. Genel bilgi düzeyi ve
algısı: Ses ve harfler
arasında bağ kurabilme, alan algısı, sayı bilgisi, yukarı, aşağı, hafif, ağır
gibi soyut kavramları algılayabilmesi.
Çocuğunuzun bu alanlarda yeteri kadar gelişip gelişmediğini
nasıl anlayabilirsiniz?
Çocuğunuzun sağlık kontrollerini düzenli yaptırıyorsanız,
doktoru onun gelişimini zaten takip ediyordur. Gelişimi ile ilgili bir problem
olduğu takdirde sizi uyaracak ilk kişi çocuğunuzun doktorudur.
Bunun yanında, çocukların doğdukları günden itibaren, ay be
ay neler yapıp neler yapamayacağını genel bir çerçeve içinde birçok kaynaktan öğrenebilirsiniz. Bir çocuğun aşağı
yukarı kaç yaşlarında yürümesinin, kaç yaşlarında konuşmaya başlamasının normal
olduğu, çocuk sağlığı ile ilgili kaynaklarda belirtilmiştir. Bu bilgiler
ışığında çocuğunuzu gözlediğinizde, diğer çocuklarla da karşılaştırarak onun
genel çerçeve içinde nerede olduğunu daha iyi anlayabilirsiniz. Eğer çocuğunuz
yaşıtlarıyla aşağı yukarı aynı şeyleri yapıyorsa, okulda bir sıkıntı
yaşamayacaktır. Diğer yandan, bahsettiğim alanlardan herhangi birinde bir
problem olduğunu düşünüyorsanız., okulda başlamadan
önce ve okuldayken eksikliklerini gidermek üzere ona destek olmanızı tavsiye
ederiz. Böylelikle, çocuğunuz okula daha istekli gider.
Çocuğun
okula istekli gitmesi ve orada mutlu olması, daha kolay uyum sağlaması için
neleri yapabilirsiniz?
1.
Ona
her gün en az birkaç sayfa hikaye okuyun. Böylece
birçok becerisinin gelişmesine destek sağlamış olursunuz; dinleme, dikkatini
verme, gerektiğinde sorular sorarak ilişki kurma, yeni bilgiler öğrenme gibi…
2.
Onunla
oyunlar oynayın. Sizinle oyun oynarken, sırasını bekleme, kazanma, kaybetme
gibi sosyal ortamda karşılaşacağı durumlara aşina olur.
3.
Hayatını
düzene sokun. Yemek saatleri, uyku saatleri, banyosu, oyun saatleri her gün
aynı saatlerde olursa kurallara uymayı kendisinden beklenenleri saatinde
yapmayı öğrenir.
4.
Başarılı
olduğunda onu ödüllendirin. Onu eğitirken pozitif disiplinli seçin. Çocuk
eğitiminde cezalandırmanın bir işe yaramadığı artık ispatlanmıştır. Pozitif
disiplinin ana fikri şudur: Çocukları kendilerini iyi hissederlerse daha iyi
davranırlar. Bu nedenle, davranışları değiştirirken ceza sisteminden çok ödül
sistemini kullanın. Cezalandırılmış çocuklar, cesareti kırılmış çocuklardır.
Cesareti kırılan çocuklar daha fazla yanlış davranışa yönelir. Son olarak ve en
önemlisi; sarılarak, başını okşayarak çocuğunuza sevginizi gösterin. Severken
şımartacağım diye korkmayın. Şımartmak ve sevmek arasında önemli bir fark
vardır. Çocuğunuzu çok sevdiğinizi göstermek onu şımartmaz. Onun mantıklı
mantıksız her isteğini yerine getirmek şımartır. Araştırmalara göre her gün
sevgi gören çocuklar daha az stres hormonu salgılıyor ve huzursuz olduklarında,
stres reaksiyonları ile daha kolay baş edebiliyorlar.
KUŞKULARINIZI
BU SORULARLA GİDERİN
1. Basit kurallara ve yönlendirmelere
uyabiliyor mu?
2. Başka çocuklarla oynayabiliyor mu?
3. Kalem veya pastel boya kullanabiliyor
mu?
4. Başka çocuklarla geçinebiliyor mu?
5. Diğer çocukların duygularını
anlayabiliyor mu?
6. Sırasını bekleyebiliyor mu?
7. Paylaşmayı biliyor mu?
8. Duygularını ifade edebiliyor mu?
9. Yetişkinlerle ilişki kurabilip
isteklerini söyleyebiliyor mu?
10.
Ona
kitap okuduğunuzda veya hikaye anlattığınızda sizi
dinleyebiliyor mu?
11.
Tuvalet
eğitimi var mı?
12.
Kıyafetlerini,
ayakkabısını giyebiliyor mu?
13.
Adını,
adresini, telefon numarasını söyleyebiliyor mu?
14.
Anne-babasından
ayrılma problemi yaşıyor mu?
15.
Uyumadan,
yorulmadan yaklaşık 4 saat aktivitelere katılabiliyor mu?
16.
Arkadaşlarıyla
problem yaşadığında büyüklerden yardım isteyebiliyor mu?
17.
Kendi
başına yemek yiyebiliyor mu?